Nghệ Thuật Tránh Né Sự Ngu Ngốc: Lật Ngược Vấn Đề Để Tìm Kiếm Một Cuộc Đời Ý Nghĩa

Table Of Contents

Mô Hình Tư Duy Ngược (Inversion) Qua Lăng Kính Đa Ngành
Ứng Dụng Mô Hình Tư Duy Ngược (Inversion): Từ Lý Thuyết Đến Hành Động
Inversion theo ngôn ngữ của Charlie Mungers

Mô Hình Tư Duy Ngược (Inversion) Qua Lăng Kính Đa Ngành

Mô hình tư duy Inversion, được phổ biến bởi Charlie Munger và có nguồn gốc từ nhà toán học Carl Jacobi (“Invert, always invert”), không phải là một mẹo tư duy đơn thuần. Nó là một phương pháp luận mạnh mẽ để ra quyết định và giải quyết vấn đề, có nền tảng vững chắc trong các nguyên lý cơ bản của nhiều lĩnh vực khoa học và triết học.

1. Định Nghĩa Cốt Lõi: Inversion Là Gì và Tại Sao Nó Tồn Tại?

Bản chất: Inversion là nghệ thuật giải quyết vấn đề bằng cách tiếp cận từ phía sau. Thay vì hỏi “Làm thế nào để đạt được thành công A?”, bạn hỏi “Điều gì chắc chắn sẽ dẫn đến thất bại B?” hoặc “Làm thế nào để tránh được kết quả tồi tệ C?”. Nó chuyển trọng tâm từ việc theo đuổi sự xuất sắc sang việc tránh né sự ngu ngốc.
Tại sao nó tồn tại và hiệu quả?
- Tính bất đối xứng của nhận thức: Như Munger đã nói, “Thật đáng chú ý khi có nhiều người cố gắng trở nên thông minh, thay vì cố gắng tránh trở nên ngu ngốc.” Có vô số con đường dẫn đến thành công, nhiều con đường trong số đó phụ thuộc vào may mắn và hoàn cảnh không thể đoán trước. Ngược lại, những nguyên nhân dẫn đến thất bại thường ít hơn, rõ ràng hơn và dễ nhận diện hơn.
- Nó là một bộ lọc thực tế: Bằng cách xác định và loại bỏ các yếu tố tiêu cực, bạn tự động tăng xác suất đạt được một kết quả tích cực. Nó đơn giản hóa các vấn đề phức tạp bằng cách thu hẹp không gian của các quyết định tồi tệ.

2. Ứng Dụng Đa Ngành: Soi Chiếu Inversion Qua Các Lĩnh Vực

Inversion không phải là một ý tưởng độc lập. Sức mạnh của nó nằm ở chỗ nó cộng hưởng với các quy luật nền tảng của thế giới tự nhiên và hành vi con người.

Sinh học & Tiến hóa: Nguyên tắc Loại bỏ (Via Negativa)
- Nguyên lý: Chọn lọc tự nhiên (Natural Selection) không hoạt động bằng cách “thiết kế” ra sinh vật hoàn hảo nhất. Thay vào đó, nó hoạt động bằng cách loại bỏ không thương tiếc những sinh vật không đủ thích nghi với môi trường. Sự tiến hóa là một quá trình Inversion khổng lồ kéo dài hàng tỷ năm. Thành công (sự tồn tại) là kết quả của việc tránh được vô số con đường dẫn đến thất bại (sự tuyệt chủng).
- Đối chiếu: Cũng như trong y học, sức khỏe thường đến từ việc loại bỏ những thứ có hại (via negativa) như thuốc lá, đồ ăn vặt, căng thẳng, hơn là việc thêm vào những thứ “tốt” như thực phẩm chức năng.
Vật lý: Nguyên tắc Entropy & Sự Ổn định
- Nguyên lý: Định luật Nhiệt động lực học thứ hai cho thấy rằng các hệ thống khép kín có xu hướng tự nhiên tiến tới trạng thái hỗn loạn lớn hơn (Entropy). Để duy trì trật tự và cấu trúc, cần phải có năng lượng đầu vào một cách có chủ đích.
- Đối chiếu: Một dự án, một công ty, hay cuộc sống của bạn sẽ tự động trôi về phía thất bại và hỗn loạn nếu không có sự can thiệp. Inversion chính là hành động can thiệp có chủ đích đó. Thay vì hỏi “Làm thế nào để dự án thành công?”, hãy hỏi “Những yếu tố nào sẽ làm tăng entropy trong dự án này (giao tiếp kém, mục tiêu mập mờ, thiếu trách nhiệm)? Và làm thế nào để loại bỏ chúng?”.
Tâm lý học: Chống lại các Thiên kiến Nhận thức (Cognitive Biases)
- Nguyên lý: Bộ não con người vận hành bằng các lối tắt tư duy và dễ bị ảnh hưởng bởi hàng loạt các thiên kiến như Confirmation Bias (thiên kiến xác nhận), Overconfidence (tự tin thái quá), và Loss Aversion (sợ mất mát).
- Đối chiếu: Inversion là một liều thuốc giải độc mạnh mẽ cho các thiên kiến này.
  - Forward Thinking: “Ý tưởng của tôi thật tuyệt vời, làm sao để chứng minh nó đúng?” → Rơi vào bẫy Confirmation Bias.
  - Inversion Thinking: “Giả sử ý tưởng của tôi là một sai lầm khủng khiếp, những bằng chứng nào sẽ cho thấy điều đó?” → Buộc bạn phải tìm kiếm các bằng chứng phản bác, vượt qua thiên kiến.
Triết học Stoic: Premeditatio Malorum (Dự tính về Điều tồi tệ)
- Nguyên lý: Các triết gia Khắc kỷ như Seneca và Marcus Aurelius thực hành việc hình dung trước những kịch bản tồi tệ nhất có thể xảy ra: mất tài sản, mất danh tiếng, thậm chí là cái chết. Mục đích không phải để bi quan, mà là để chuẩn bị tinh thần, giảm bớt sự bất ngờ và đau khổ, và trân trọng những gì mình đang có.
- Đối chiếu: Đây chính là Inversion ở cấp độ triết học và cảm xúc. Bằng cách đối mặt với thất bại trong tâm trí trước, bạn sẽ có khả năng hành động lý trí hơn khi rủi ro thực sự xuất hiện.

3. Ví Dụ Thực Tiễn

Đầu tư:
- Thay vì hỏi: “Cổ phiếu nào sẽ tăng giá gấp 10 lần?” (Câu hỏi cực khó trả lời).
- Hãy hỏi (Inversion): “Những loại công ty nào chắc chắn sẽ phá sản trong 10 năm tới?” (Công ty có nợ nần chồng chất, không có lợi thế cạnh tranh, ban lãnh đạo tồi…). Bằng cách lập một danh sách “cần tránh”, bạn đã loại bỏ phần lớn rủi ro trong danh mục của mình. Circle of Competence (Vòng tròn năng lực) của Buffett và Munger cũng là một dạng Inversion: “Chúng tôi không cố gắng nhảy qua các rào cản 2 mét, chúng tôi tìm kiếm các rào cản 30cm để có thể dễ dàng bước qua.”
Kinh doanh & Quản lý Dự án:
- Thay vì hỏi: “Làm thế nào để buổi ra mắt sản phẩm này thành công vang dội?”
- Hãy hỏi (Inversion): “Hãy tưởng tượng 6 tháng sau, buổi ra mắt này là một thảm họa toàn diện. Hãy viết một bài báo tường thuật lại tất cả những lý do dẫn đến thất bại đó.” (Kỹ thuật này được gọi là premortem). Nó sẽ vạch ra các rủi ro tiềm ẩn: sản phẩm lỗi, marketing sai đối tượng, dịch vụ khách hàng quá tải, đối thủ ra mắt sản phẩm tốt hơn… Từ đó, bạn có thể xây dựng kế hoạch để ngăn chặn từng rủi ro.
Đời sống cá nhân (Sức khỏe):
- Thay vì hỏi: “Làm thế nào để có một sức khỏe hoàn hảo?” (Mục tiêu mơ hồ và phức tạp).
- Hãy hỏi (Inversion): “Nếu tôi muốn hủy hoại sức khỏe của mình trong 5 năm tới, tôi sẽ làm gì?” (Thức khuya, ăn đồ chế biến sẵn, không vận động, căng thẳng liên tục, hút thuốc…). Câu trả lời sẽ cho bạn một danh sách rõ ràng những việc cần phải tránh làm.

4. Nguy Cơ Lạm Dụng Hoặc Hiểu Sai

Tê liệt vì Phân tích (Paralysis by Analysis): Lạm dụng Inversion có thể dẫn đến việc bạn chỉ tập trung vào các rủi ro và tiêu cực mà không bao giờ dám hành động.
Nhầm lẫn giữa Chuẩn bị và Bi quan: Inversion là một công cụ để chuẩn bị và tăng cường khả năng chống chịu, không phải là một cái cớ để trở nên bi quan và yếm thế.
Bỏ qua Tiềm năng Tăng trưởng Vượt bậc: Việc chỉ tập trung vào tránh rủi ro có thể khiến bạn bỏ lỡ các cơ hội “được ăn cả, ngã về không” (asymmetric upside). Inversion cần được cân bằng với việc đánh giá các cơ hội có tiềm năng tăng trưởng đột phá.

5. Nguyên Tắc Kiểm Chứng

Để kiểm tra xem bạn có đang áp dụng Inversion hiệu quả hay không, hãy tự hỏi:

Nó có tạo ra hiểu biết mới không? Phân tích ngược có giúp tôi nhìn thấy những rủi ro mà trước đây tôi đã bỏ qua không?
Nó có dẫn đến hành động cụ thể không? Tôi có lập ra được một kế hoạch cụ thể để giảm thiểu các rủi ro đã xác định không?
Nó đang thúc đẩy hay cản trở quyết định? Tôi đang dùng nó để ra một quyết định tốt hơn, hay để né tránh việc phải ra quyết định?

6. Bài Học Hành Động: Các Nguyên Tắc Ra Quyết Định

Bắt đầu với Cáo phó (Start with the Obituary): Trước khi bắt đầu một dự án quan trọng, hãy viết trước “cáo phó” của nó. Tưởng tượng nó đã thất bại và liệt kê tất cả các nguyên nhân.
Lập Danh sách “Không làm” (Create a Not-To-Do List): Thành công thường đến từ những việc bạn chọn không làm. Hãy xác định những thói quen, hành vi, hoặc quyết định sẽ gây hại và cam kết tránh xa chúng.
Tư duy như một Kẻ phá hoại (Think Like a Saboteur): Nếu mục tiêu của bạn là phá hủy kế hoạch này, bạn sẽ tấn công vào đâu? Điểm yếu đó chính là nơi bạn cần củng cố nhiều nhất.
Luôn hỏi “Điều gì có thể đi sai?”: Biến câu hỏi này thành một phần không thể thiếu trong quy trình ra quyết định của bạn, bên cạnh câu hỏi “Điều gì có thể đi đúng?”.

Ứng Dụng Mô Hình Tư Duy Ngược (Inversion): Từ Lý Thuyết Đến Hành Động

1. Định Nghĩa Cốt Lõi (Core Definition)

Nguyên lý nền tảng: Inversion là nghệ thuật tiếp cận vấn đề bằng cách lật ngược nó lại. Thay vì tập trung vào việc làm thế nào để đạt được thành công, bạn tập trung vào việc làm thế nào để tránh thất bại. Thay vì hỏi “Tôi nên làm gì?”, bạn hỏi “Tôi không nên làm gì?”.
Tại sao quan trọng: Nó là một công cụ lọc bỏ rủi ro cực kỳ hiệu quả. Trong một thế giới phức tạp, có vô số con đường dẫn đến thành công (nhiều con đường phụ thuộc vào may mắn), nhưng số lượng những sai lầm ngớ ngẩn dẫn đến thất bại thường hữu hạn và dễ nhận diện hơn. Việc loại bỏ những điều tiêu cực thường dễ dàng và chắc chắn hơn là việc theo đuổi những điều tích cực không chắc chắn.

2. Ứng Dụng Trong Personal Life (Cuộc Sống Cá Nhân)

Inversion giúp chúng ta vượt qua những quyết định cảm tính và xây dựng một cuộc sống bền vững hơn bằng cách tập trung vào việc loại bỏ những thói quen và hành vi gây hại.

Tình huống 1: Cải thiện Sức khỏe & Thói quen
- Tư duy thông thường: “Làm thế nào để tôi có một lối sống lành mạnh?” (Câu trả lời có thể rất rộng và mơ hồ: tập gym, ăn kiêng keto, thiền định…).
- Áp dụng Inversion: “Nếu tôi muốn hủy hoại sức khỏe của mình trong 1 năm tới, tôi sẽ làm gì?”.
- Phân tích & Ví dụ: Câu trả lời sẽ rất rõ ràng và cụ thể:
  - Ngủ ít hơn 5 tiếng mỗi đêm.
  - Ăn đồ ăn nhanh và đồ ngọt mỗi ngày.
  - Không bao giờ vận động.
  - Uống rượu bia thường xuyên.
  - Luôn trong trạng thái căng thẳng.
- Kết quả: Bạn có ngay một danh sách những việc cần phải tránh (not-to-do list). Việc tuân thủ danh sách này thường dễ dàng hơn và mang lại 80% kết quả so với việc theo đuổi một chế độ “hoàn hảo”.
Tình huống 2: Quản lý Tài chính Cá nhân
- Tư duy thông thường: “Làm thế nào để trở nên giàu có?” (Có thể dẫn đến những quyết định rủi ro như đầu tư theo tin đồn, lướt sóng…).
- Áp dụng Inversion: “Nếu tôi muốn chắc chắn sẽ nghèo khó và nợ nần ở tuổi 50, tôi sẽ làm gì?”.
- Phân tích & Ví dụ: Câu trả lời sẽ chỉ ra những cái bẫy tài chính phổ biến nhất:
  - Tiêu nhiều hơn số tiền kiếm được.
  - Lạm dụng nợ thẻ tín dụng với lãi suất cao.
  - Không có quỹ khẩn cấp.
  - Đầu tư vào những thứ mình không hiểu.
  - Không bao giờ tiết kiệm cho hưu trí.
- Kết quả: Bạn xác định được những “lằn ranh đỏ” không bao giờ được vượt qua, tạo ra một nền tảng tài chính an toàn trước khi nghĩ đến việc làm giàu.
Tình huống 3: Xây dựng Mối quan hệ Bền vững
- Tư duy thông thường: “Làm thế nào để có một tình bạn/hôn nhân hạnh phúc?”
- Áp dụng Inversion: “Nếu tôi muốn hủy hoại mối quan hệ quan trọng nhất của mình, tôi sẽ làm gì?”.
- Phân tích & Ví dụ:
  - Luôn coi mình là trung tâm, không bao giờ lắng nghe.
  - Thất hứa và không đáng tin cậy.
  - Chỉ trích thay vì góp ý.
  - Ghen tị và kiểm soát.
  - Coi sự hiện diện của họ là điều hiển nhiên.
- Kết quả: Inversion giúp bạn nhận ra rằng việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp không chỉ là làm những điều “lãng mạn”, mà quan trọng hơn là không làm những điều gây tổn thương.

3. Ứng Dụng Trong Professional Life (Sự Nghiệp & Công Việc)

Trong kinh doanh và đầu tư, nơi rủi ro và sự không chắc chắn luôn hiện hữu, Inversion là một công cụ tư duy chiến lược để bảo vệ vốn và tăng xác suất thành công dài hạn.

Tình huống 1: Đầu tư
- Tư duy thông thường: “Cổ phiếu nào sẽ là ‘Amazon tiếp theo’?” (Tìm kiếm một cây kim trong đống cỏ).
- Áp dụng Inversion: “Những loại công ty nào có khả năng cao sẽ gặp rắc rối hoặc phá sản?”.
- Phân tích & Ví dụ: Câu trả lời sẽ là những công ty có các đặc điểm như:
  - Nợ cao và dòng tiền âm.
  - Không có lợi thế cạnh tranh bền vững (economic moat).
  - Ban lãnh đạo có vấn đề về đạo đức hoặc năng lực.
  - Hoạt động trong một ngành đang suy thoái.
- Kết quả: Bằng cách loại bỏ những “cái bẫy giá trị” này, bạn đã cải thiện đáng kể chất lượng danh mục đầu tư của mình. Đây chính là triết lý của Charlie Munger: “Việc chúng tôi kiếm được nhiều tiền không phải vì chúng tôi thông minh, mà vì chúng tôi đã rất kỷ luật.”
Tình huống 2: Lãnh đạo & Quản lý Nhóm
- Tư duy thông thường: “Làm thế nào để xây dựng một đội nhóm hiệu suất cao?”
- Áp dụng Inversion: “Nếu tôi muốn giết chết tinh thần và động lực của đội nhóm, tôi sẽ làm gì?”.
- Phân tích & Ví dụ:
  - Quản lý vi mô (micromanage) mọi công việc.
  - Không bao giờ công nhận đóng góp của họ.
  - Tạo ra một môi trường sợ hãi, không ai dám nói ra sai lầm.
  - Đặt ra những mục tiêu không rõ ràng và liên tục thay đổi.
  - Thiên vị và không công bằng.
- Kết quả: Bạn nhận ra rằng việc trở thành một nhà lãnh đạo tốt không chỉ là có tầm nhìn, mà còn là loại bỏ những hành vi độc hại phá vỡ lòng tin và sự gắn kết.
Tình huống 3: Chiến lược Kinh doanh & Ra mắt Sản phẩm
- Tư duy thông thường: “Kế hoạch marketing nào sẽ giúp sản phẩm này thành công?”
- Áp dụng Inversion (Kỹ thuật Premortem): “Hãy tưởng tượng 6 tháng nữa, buổi ra mắt sản phẩm này là một thảm họa. Hãy viết một bài báo về lý do tại sao nó thất bại.”
- Phân tích & Ví dụ:
  - “Sản phẩm không giải quyết được vấn đề thực sự của khách hàng.”
  - “Giá quá cao so với giá trị mang lại.”
  - “Thông điệp marketing khó hiểu và không đến được đúng đối tượng.”
  - “Đối thủ cạnh tranh đã tung ra một sản phẩm tốt hơn ngay sau đó.”
- Kết quả: Kỹ thuật này giúp bạn chủ động xác định và giải quyết các rủi ro lớn nhất trước khi chúng xảy ra, thay vì bị động đối phó với khủng hoảng.

4. Bài Học Hành Động (Actionable Insights)

Bắt đầu bằng cách “tránh sự ngu ngốc”: Trước khi cố gắng để trở nên xuất sắc, hãy đảm bảo rằng bạn không mắc phải những sai lầm cơ bản có thể phá hủy mọi nỗ lực.
Tạo một “Danh sách Không làm” (Not-To-Do List): Xác định 3-5 hành vi/thói quen có hại nhất trong cuộc sống và công việc của bạn. Cam kết loại bỏ chúng. Danh sách này thường quan trọng hơn cả danh sách những việc cần làm.
Thực hành “Premortem”: Với mọi quyết định hoặc dự án quan trọng, hãy dành 15 phút để tưởng tượng nó đã thất bại thảm hại. Liệt kê tất cả các lý do có thể. Đây là cách hiệu quả nhất để phát hiện các điểm mù.
Luôn hỏi “Điều gì có thể đi sai?”: Biến câu hỏi này thành một phản xạ tự nhiên. Nó không phải là bi quan, mà là chuẩn bị một cách thực tế.
Tìm kiếm bằng chứng phản bác: Khi bạn có một ý tưởng tâm đắc, hãy chủ động tìm kiếm những lý do tại sao nó có thể sai, thay vì chỉ tìm kiếm những thông tin ủng hộ nó.

5. Kết Luận

Inversion không phải là một viên đạn bạc, nhưng nó là một trong những mô hình tư duy nền tảng và mạnh mẽ nhất trong Lattework of Mental Models (Mạng lưới các Mô hình Tư duy). Không có mô hình nào là hoàn hảo, nhưng việc kết hợp Inversion với các mô hình khác như Circle of Competence (Vòng tròn năng lực), Second-Order Thinking (Tư duy cấp hai), hay Social Proof (Bằng chứng xã hội) sẽ giúp chúng ta có một cái nhìn đa chiều, thực tế và hiệu quả hơn về thế giới.

Để rèn luyện, hãy thường xuyên tự hỏi: “Tôi đang dùng mental model nào để nhìn vấn đề này? Nếu tôi lật ngược nó lại, tôi sẽ thấy điều gì khác?”

—

Inversion theo ngôn ngữ của Charlie Mungers

Được rồi. Người ta cứ hỏi tôi và Warren về các “bí quyết”. Họ muốn có một công thức ma thuật, một thuật toán phức tạp để in tiền. Thật nực cười. Họ đến các trường kinh doanh, nơi các giáo sư vẽ ra những ký tự Hy Lạp rối rắm để giải thích những điều mà bất kỳ người nông dân nào có đầu óc cũng hiểu được.

Hôm nay tôi sẽ nói về một trong những “bí quyết” đơn giản nhất, nhưng cũng là thứ mà hầu hết những người thông minh đều cố tình phớt lờ. Đó là Tư duy ngược – Inversion.

Nhà toán học vĩ đại Carl Jacobi đã nói: “Invert, always invert.” (Đảo ngược, luôn luôn đảo ngược). Đây không phải là một mẹo vặt, đây là một nguyên tắc cốt lõi để tránh sự ngu ngốc. Và tôi nói cho các vị nghe, việc tránh trở nên ngu ngốc thường mang lại lợi ích nhiều hơn là cố gắng trở nên cực kỳ thông minh.

Inversion trong Đầu tư: Nghệ thuật né tránh Thảm họa

Thế giới đầu tư đầy rẫy những kẻ cố gắng dự đoán tương lai. Họ hỏi: “Công ty nào sẽ là Microsoft tiếp theo?”, “Ngành nào sẽ bùng nổ trong 10 năm tới?”. Này nhé, nếu tôi biết câu trả lời cho những câu hỏi đó, tôi sẽ chẳng ngồi đây nói chuyện với các vị đâu.

Chúng tôi ở Berkshire không chơi trò đó. Trò chơi của chúng tôi đơn giản hơn nhiều. Thay vì hỏi “Làm thế nào để tìm được một khoản đầu tư tuyệt vời?”, chúng tôi lật ngược nó lại:

“Điều gì sẽ hủy hoại một doanh nghiệp và biến một khoản đầu tư thành thảm họa?”

Và câu trả lời cho câu hỏi đó, lạ thay, lại rất rõ ràng. Nó cho phép chúng tôi tạo ra một cái mà tôi gọi là đống “quá khó” (too hard pile). Chúng tôi ném phần lớn mọi thứ vào đó.

Một doanh nghiệp chắc chắn sẽ thất bại nếu:
- Nợ nần chồng chất: Nó giống như việc bạn đeo một tảng đá quanh cổ rồi nhảy xuống sông. Có thể bạn bơi giỏi, nhưng kết cục thì đã được định sẵn. Chúng tôi không thích những công ty vay nợ đến tận răng để theo đuổi những ý tưởng viển vông. Vứt vào đống “quá khó”.
- Không có lợi thế cạnh tranh (moat): Nếu bất kỳ gã ngốc nào cũng có thể nhảy vào thị trường và bán sản phẩm tương tự với giá rẻ hơn, thì đó không phải là một doanh nghiệp tốt. Đó là một cuộc chiến đẫm máu mà không ai thắng cả. Vứt vào đống “quá khó”.
- Công nghệ thay đổi chóng mặt mà chúng tôi không hiểu: Chúng tôi là những ông già. Chúng tôi không biết con chip tiếp theo sẽ trông như thế nào. Cố gắng cạnh tranh trong lĩnh vực đó chẳng khác nào một người một chân tham gia cuộc thi đá hậu. Vứt vào đống “quá khó”.
- Ban lãnh đạo mà bạn không tin tưởng: Nếu CEO là một gã chuyên khoa trương và hứa hẹn những điều phi thực tế, hãy chạy đi. Những con số có thể nói dối, nhưng bản chất thì không. Chúng tôi chỉ làm ăn với những người mà chúng tôi ngưỡng mộ và tin tưởng.

Thấy không? Sau khi loại bỏ tất cả những cách chắc chắn sẽ dẫn đến thua lỗ, vũ trụ của những lựa chọn khả dĩ còn lại trở nên nhỏ bé và dễ quản lý hơn nhiều. Chúng tôi không cần phải là thiên tài để chọn ra một thứ gì đó tốt từ một cái rổ đã được lọc sạch rác. Chúng tôi chỉ cần kiên nhẫn và chờ đợi một mức giá hợp lý.

Phố Wall giống như gã bán mồi câu trong câu chuyện cũ. Khi được hỏi: “Lạy Chúa, mồi câu màu tím và xanh lá cây thế này, cá có thực sự đớp không?”, gã trả lời: “Thưa ông, tôi không bán mồi câu cho cá.” Họ bán những câu chuyện phức tạp cho các nhà đầu tư, còn chúng tôi chỉ đơn giản là cố gắng tránh những cái ao không có cá.

Inversion trong Đời sống: Công thức cho một cuộc đời không khốn khổ

Nguyên tắc này còn mạnh mẽ hơn khi áp dụng vào đời sống. Mọi người luôn hỏi: “Làm thế nào để có một cuộc sống hạnh phúc?” Đó là một câu hỏi quá lớn, quá mơ hồ. Hãy đảo ngược nó lại, như một người kỹ sư tìm kiếm điểm yếu của một cây cầu:

“Điều gì sẽ đảm bảo một cuộc sống khốn khổ?”

Một lần nữa, câu trả lời lại rõ ràng đến đáng kinh ngạc. Nếu bạn muốn hủy hoại cuộc đời mình, hãy làm theo công thức sau:

Đố kỵ: Hãy luôn nhìn vào những gì người khác có và cảm thấy cay đắng. Đố kỵ là tội lỗi duy nhất trong bảy tội lỗi chết người mà bạn không thể có chút niềm vui nào từ nó. Nó chỉ có độc dược tinh khiết.
Oán giận: Hãy ôm giữ sự thù hằn. Hãy để nó gặm nhấm bạn từ bên trong. Nó giống như việc bạn tự uống thuốc độc và hy vọng kẻ thù của mình sẽ chết.
Không đáng tin cậy: Hãy hứa và đừng bao giờ giữ lời. Nếu bạn không đáng tin cậy, thì dù bạn có đức tính nào khác cũng vô nghĩa. Sẽ không ai muốn làm việc với bạn, kết giao với bạn, hay tin tưởng bạn trong bất cứ việc gì quan trọng.
Chỉ học từ kinh nghiệm của bản thân: Hãy tự mình mắc phải mọi sai lầm. Như Otto von Bismarck đã nói, chỉ có kẻ ngốc mới học từ kinh nghiệm của chính mình. Tôi thích học từ sai lầm của người khác hơn. Việc đó rẻ hơn nhiều.
Bỏ cuộc khi gặp khó khăn: Hãy từ bỏ ngay khi ý tưởng đầu tiên của bạn không thành công. Đừng bao giờ kiên trì.

Thấy chưa? Nếu bạn chỉ cần nghiêm túc tránh xa năm điều trên, tôi gần như có thể đảm bảo rằng bạn sẽ có một cuộc sống thành công và tử tế hơn 90% dân số. Bạn không cần phải là một thiên tài đoạt giải Nobel. Bạn chỉ cần tránh những liều thuốc độc hiển nhiên mà rất nhiều người tự nguyện uống mỗi ngày.

Kết luận

Vì vậy, đừng hỏi tôi về những mô hình phức tạp. Nền tảng của trí tuệ thế tục là nắm vững một vài ý tưởng lớn và sử dụng chúng một cách kỷ luật. Inversion là một trong những ý tưởng lớn nhất.

Nó đơn giản là: Xác định và loại bỏ những con đường dẫn đến thất bại, rồi những con đường dẫn đến thành công sẽ tự lộ ra. Dù là trong danh mục đầu tư hay trong cuộc đời bạn, việc dọn dẹp rác rưởi luôn là bước đầu tiên thông minh nhất.

Nó không quyến rũ. Nó không giúp bạn có những câu chuyện hay để kể trong các bữa tiệc cocktail. Nhưng nó hiệu quả. Và đối với tôi và Warren, đó là tất cả những gì quan trọng.

Inversion – Tư duy ngược.